W czerwcu 1960 roku z inicjatywy kolejarzy ze Szczecinka powołano Robotniczą Spółdzielnię Mieszkaniową „Kolejarz”, która będąc spółdzielnią przyzakładową stała się zalążkiem obecnej Szczecineckiej Spółdzielni Mieszkaniowej pierwszej spółdzielni na terenie dawnego powiatu szczecineckiego. 26 czerwca 1960 roku Spółdzielnia została zarejestrowana w Sądzie Powiatowym w Wałczu.

Początki działalności Spółdzielni były bardzo skromne. Pierwotnie jej siedzibą było mieszkanie prywatne. Następnie w latach 1966-1978 adaptowano na pomieszczenia biurowe cztery mieszkania przy ul. Sadowej. Dopiero w 1978 roku Spółdzielnia zdobyła się na pomieszczenia z prawdziwego zdarzenia - obecny biurowiec przy ul. 28-Lutego 14a. Początkowo Spółdzielnia obejmowała swym zasięgiem jedynie teren miasta Szczecinka, lecz z biegiem czasu werbunek członków rozszerzył się na teren byłego powiatu obejmując swą działalnością miasta Czaplinek, Okonek, Barwice i Grzmiącą. W chwili założenia spółdzielnia liczyła zaledwie 40 członków.

W ciągu pierwszych 6 lat swej działalności Spółdzielnia posiadała na swym koncie dorobek 4 budynków mieszkalnych wybudowanych na terenie miasta Szczecinka. Wspomniane budynki to:

• ul. Mariacka 4 - wybudowany w 1961 r - 40 mieszkań,
• ul. 1 Maja 9-11- wybudowany w 1962 r - 20 mieszkań,
• ul. Koszalińska 5-9 - wybudowany w 1964 r - 35 mieszkań,
• ul. Sadowa 5 - wybudowany w 1966 r - 39 mieszkań.

Już od początku działalności opracowano i realizowano śmiałe plany inwestycyjne. W latach sześćdziesiątych powstało osiedle „PKWN” (obecnie ul. Kościuszki i Mierosławskiego) na którym zbudowano 10 budynków mieszkalnych, 6 lokali użytkowych i 3 pawilony handlowe.

W latach tych powstał również budynek Wyszyńskiego 18 (dawniej ul. Żukowa).

W latach siedemdziesiątych Spółdzielnia realizuje wielkie inwestycje na osiedlu „Kopernika” - 16 budynków i osiedlu„ Warszawsko-Chełmińskim” – 14 budynków oraz budynki Kamienna 10-12, Kamienna 9-11, Kamienna 1-3, Armii Krajowej 28 (dawniej ul. Świerczewskiego) i Wyszyńskiego 88a i 88b oraz 4 budynki przy ul. Myśliwskiej nr 9,8,10,11 oraz przy ul. Koszalińskiej nr 74,88,98 jak również budynki Grudziądzka 4 i Sikorskiego 31-33.

W latach osiemdziesiątych zbudowano budynki osiedla „Zachód I”- 17 budynków i „Zachód II”- 16 budynków oraz budynki Jana Pawła II 8-10, 12-18, 9-Maja 22-24, Szewska 1-3, Rzeczna 7,9,11 i budynki Gdańska 2, Gdańska 4, Kamińskiego 1, Słoneczna 2-8, Szczecińska 20abc, 20def, Narutowicza 1,3,5, Wodociągowa 2,4,22, 1 Maja 51,55. Ostatnim budynkiem oddanym do użytku w Szczecinku był budynek przy Pl. Wolności 18 – oddano go do użytku w marcu 1992.

W ramach infrastruktury Spółdzielnia wybudowała 3 żłobki, 1 szkołę, 5 aptek i wiele lokali handlowo-usługowych na swoich osiedlach dla zaspokojenia potrzeb mieszkańców.
Spółdzielcze domy oddawano także do użytku w Czaplinku (2 budynki), Okonku (1 budynek), w Barwicach (3 budynki) i Grzmiącej (2 budynki). W następnych latach budynki w Czaplinku i Okonku zostały przekazane nowo powstałej - Spółdzielni Mieszkaniowej „Postęp” w Złocieńcu a budynki w Barwicach – powstałej przez podział Szczecineckiej Spółdzielni Mieszkaniowej w roku 1987 - Barwickiej Spółdzielni Mieszkaniowej.

Pierwsza administracja powstała na osiedlu PKWN i Mierosławskiego w roku 1970. Druga powstała w 1971 roku na osiedlu „Kopernika”. Najpóźniej bo dopiero w 1982 roku osiedle „Zachód” otrzymuje odrębną administrację. Z biegiem lat wyłaniają się też inne potrzeby. Trzeba było remontować budynki, malować klatki schodowe, naprawiać i wymieniać stolarkę okienną, dokonywać napraw instalacji wodno-kanalizacyjnej, elektrycznej i centralnego ogrzewania. Niezbędne były też prace dekarskie. Wszystko to spowodowało utworzenie w 1973 roku Zakładu Remontowo-Budowlanego, który pierwotnie miał swoją siedzibę przy ul. Koszalińskiej a następnie jego baza znajdowała się przy ul. Sikorskiego 24. Jednocześnie powołano grupy konserwatorów przy poszczególnych administracjach oraz wydzielono grupy konserwacji centralnego ogrzewania i utworzono zakład zieleni.

W ciągu pierwszych 25 lat swej działalności do roku 1985 Spółdzielnia oddała do użytku ponad 3700 mieszkań w których mieszkało około 12 tysięcy osób, co stanowiło 1/3 wszystkich mieszkańców Szczecinka. Posiadała też 67 lokali użytkowych i 175 sztuk garaży.

W dziesięcioleciu 1986-1996 Spółdzielnia przechodziła różne i niezwykle złożone koleje losu. Ogromny wpływ na działalność Spółdzielni miały przemiany społeczno-gospodarcze i polityczne lat dziewięćdziesiątych.

Okres ten można podzielić na dwa etapy: Pierwszy z nich lata 1986-1989 to okres dynamicznego rozwoju bazy mieszkaniowej i względnej stabilizacji. Lata 1990-1996 to lata galopującego wzrostu cen, kosztów i dodatkowych obciążeń oraz powolna lecz konsekwentna likwidacja wszelkich preferencji dla spółdzielczości mieszkaniowej. W pierwszym etapie tego dziesięciolecia Spółdzielnia zatrudniając 137-154 pracowników, posiadająca zespoły wykonawstwa własnego w zakresie remontów, konserwacji prowadziła na szeroka skalę działalność inwestycyjną.
Na koniec 1989 roku Spółdzielnia posiadała już zasoby składające się z 109 budynków mieszkalnych, 12 pawilonów usługowych i 589 garaży podzielone na trzy administracje.
Drugi etap tego dziesięciolecia gwałtownie i generalnie zmienił warunki działalności spółdzielni. Rok 1990 przyniósł radykalne zmiany ustrojowe i przemiany społeczno-gospodarcze w wyniku których wprowadzone zmiany zasad finansowania znacząco wpłynęły na spadek ilości budowanych mieszkań. W latach 1990-1992 Spółdzielnia przyjęła do eksploatacji rozpoczęte wcześniej ostatnie 8 budynków w tym 4 z usługami.

Do roku 1993 Spółdzielnia posiadała łącznie 117 budynków, 17 pawilonów użytkowych i 765 garaży o łącznej powierzchni 264 531 m2. Od tego roku zaprzestano dalszych inwestycji mieszkaniowych z powodu niekorzystnej sytuacji kredytowej i braku własnych środków finansowych. W realizacji pozostał tylko kompleks garażowy przy os. Zachód.

Nowe warunki gospodarowania zmusiły Zarząd i Radę Nadzorczą do dalszej obniżki kosztów i podjęcia drastycznych, lecz koniecznych reorganizacji. W ich wyniku zmniejszono zatrudnienie o około 70 % do 35 etatów. Zlikwidowano poprzez sprywatyzowanie wszystkie komórki wykonawstwa własnego w zakresie remontów i konserwacji zasobów. Z zakładami tymi zawarto stosowne umowy o świadczenie niezbędnych usług.

Po okrzepnięciu z drastycznych przemian w roku 1993 Spółdzielnia znowu podejmuje dalszy rozwój ale już w zakresie eksploatacji posiadanych zasobów. Przy pomocy uzyskiwanych skromnych dofinansowań z Banku Ochrony Środowiska do robót termomodernizacyjnych Spółdzielnia podejmuje ogromne i kosztowne zadanie w zakresie poprawy termoizolacyjności budynków oraz opomiarowania zużycia ciepła a przez to zmniejszenia szybko rosnących kosztów ogrzewania. Dokonano również opomiarowania zużycia zimnej i ciepłej wody.

Do końca 2012 roku Spółdzielnia dociepliła i odnowiła elewacje 75% swoich zasobów (budynków mieszkalnych i użytkowych). Wyniki ponad 50 letniej działalności Spółdzielni są mimo wszystko imponujące. Spółdzielnia posiada 117 budynków mieszkalnych z 4971 mieszkaniami o pow. 240 878 m2 w których mieszka aktualnie około 12 tysięcy mieszkańców. W 17 pawilonach oraz w wbudowanych w budynki mieszkalne lokalach usługowych w łącznej ilości 131 szt. o łącznej powierzchni 14 480 m2 prowadzona jest działalność usługowa potrzebna mieszkańcom naszych budynków. Posiadacze samochodów posiadają w spółdzielni blisko 1000 stanowisk garażowych w kompleksach zlokalizowanych w pobliżu naszych osiedli.

Autor: Kazimierz Kania